พระเจ้าแข้งคม เป็นพระพุทธปฏิมาประทับขัดสมาธิราบปางมารวิชัยเก่าแก่ศักดิ์สิทธิ์ ในสมัยล้านนา พระเจ้าติโลกราชโปรดให้หล่อขึ้นที่วัดป่าตาลน้อย (วัดตาลวันมหาวิหาร) เมื่อปีพ.ศ. ๒๐๒๗ เป็นวัสดุสัมฤทธิ์ลงรักปิดทอง ขนาดหน้าตักกว้าง ๙๔ นิ้ว สูง ๑๑๒ นิ้ว พระพุทธรูปมีน้ำหนัก ๓,๙๖๐ กิโลกรัม มีลักษณะเป็นพระพุทธรูปแบบอู่ทองรุ่นที่ ๒ คือ พระพักตร์สี่เหลี่ยม พระเนตรโปน พระโอษฐ์หนา ขอบพระโอษฐ์หนาแบะซ้อนกัน ๒ เส้น พระหนุเหลี่ยม มีไรพระศก ขมวดพระเกศาเป็นเม็ดเล็ก พระรัศมีเป็นเปลวสูง สังฆาฏิเป็นแผ่นหนาขนาดใหญ่ยาวลงมาจรดพระนาภี ปลายเป็นริ้วพับซ้อนกัน พระหัตถ์ขวาวางอยู่กึ่งกลางพระชงฆ์ นิ้วพระหัตถ์ยาวไม่เสมอกัน นอกจากนี้มีลักษณะพิเศษ คือพระชงฆ์แข็งเป็นสันขึ้นหรือหน้าแข้งตัดคม จึงเรียกว่า “พระเจ้าแข้งคม”
เรียบเรียงโดย : นายธีรบูลย์ มิตรมโนชัย นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ สำนักศิลปากรที่ ๗ เชียงใหม่ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
แหล่งอ้างอิง :
กระทรวงวัฒนธรรม. กรมการศาสนา. ๑๐๘ องค์พระปฏิมา พระพุทธรูปคู่แผ่นดิน. กรุงเทพฯ: กรมการศาสนา, ๒๕๖๐.
กระทรวงวัฒนธรรม. กรมศิลปากร. จารึกล้านนา ภาค ๒ เล่ม ๑ : จารึกจังหวัดเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน และแม่ฮ่องสอน. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, ๒๕๕๑.
กระทรวงวัฒนธรรม. กรมศิลปากร. จารึกล้านนา ภาค ๒ เล่ม ๒ : จารึกจังหวัดเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน และแม่ฮ่องสอน. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, ๒๕๕๑.
ฐานข้อมูลจารึกแห่งประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). จารึกวัดศรีเกิด (เชียงใหม่). [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๗, จาก: https://db.sac.or.th/inscriptions/inscribe/detail/1435
ฐานข้อมูลจารึกแห่งประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). จารึกวัดศรีเกิด (เชียงใหม่) ด้านที่ ๑. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๗, จาก: https://db.sac.or.th/inscriptions/inscribe/image_detail/26526
ฐานข้อมูลจารึกแห่งประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). จารึกวัดศรีเกิด (เชียงใหม่) ด้านที่ ๒. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๗, จาก: https://db.sac.or.th/inscriptions/inscribe/image_detail/26527
ประชากิจกรจักร, พระยา (แช่ม บุนนาค). พงศาวดารโยนก. กรุงเทพฯ: บุรินทร์การพิมพ์, ๒๕๑๖.
พระรัตนปัญญาเถระ. ชินกาลมาลีปกรณ์. แปลโดย แสง มนวิทูร. พระนคร: กรมศิลปากร, ๒๕๐๑.
พิริยะ ไกรฤกษ์. ลักษณะไทยพระพุทธปฏิมาอัตลักษณ์พุทธศิลป์ไทย. กรุงเทพฯ: ธนาคารกรุงเทพ จำกัด มหาชน, ๒๕๕๑.
ศักดิ์ชัย สายสิงห์ . สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่ม ๒๙. กรุงเทพฯ: โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, ๒๕๔๘.