ค้นหา
รายการที่พบทั้งหมด 42,170 รายการ
องค์ความรู้สุพรรณบุรี เรื่อง ประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าว สืบสานประเพณีไทยผู้เรียบเรียง :
นางอภิญญานุช เผ่าพงษ์คล้าย บรรณารักษ์ชำนาญการ
หอสมุดแห่งชาติจังหวัดสุพรรณบุรี เฉลิมพระเกียรติ
พระเมตไตรยะ
ศิลปะทิเบต พุทธศตวรรษที่ ๑๙-๒๐
นายอำนวยพร อาตมานนท์ได้นำมาแลกเปลี่ยนกับพระพุทธรูปปางมารวิชัย ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ.๒๔๘๙
ปัจจุบันจัดแสดง ณ ห้องเอเชีย อาคารมหาสุรสิงหนาท พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
พระพุทธรูปประทับขัดสมาธิเพชร มีพุทธลักษณะสำคัญ คือพระรัศมีเป็นต่อมกลม อุษณีษะนูนกึ่งกลางมีรูปสถูปประดับอยู่ เม็ดพระศกเล็ก พระพักตร์ค่อนข้างกลม กลางพระนลาฎมีอุณาโลม พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่ง พระวรกายครองจีวรห่มเฉียง พระหัตถ์ขวายกขึ้น จีบพระอังคุฐ (นิ้วโป้ง) กับพระดัชนี (นิ้วชี้) เป็นวง สื่อถึงปางแสดงธรรม (วิตรรกมุทรา) พระหัตถ์ซ้ายอยู่ที่พระเพลารองรับหม้อน้ำ ประทับขัดสมาธิเพชร ชายผ้าแผ่ออกมาด้านหน้า
พระพุทธรูปองค์นี้คือ พระเมตไตรยะ หรือ พระศรีอาริยเมตไตรย พระอนาคตพุทธเจ้า ซึ่งปรากฏสัญลักษณ์ที่สำคัญคือ “สถูป” หมายถึง สถูปบนเขากกุฎบาทที่ประดิษฐานร่างพระกัสปะเถระ ซึ่งเข้านิโรธสมาบัติ (การดับของพระอรหันต์) เพื่อรอพบกับพระเมตไตรยะ เพื่อถวายสังฆาฏิที่ได้จากพระศรีศากยมุนี (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน) และพระเมตไตรยะจะรับผ้านั้นเพื่อบรรพชา
คติการบูชาพระเมตไตรยะ เชื่อกันว่าเป็นแนวคิดที่สื่อถึงการสืบเนื่องของศาสนาจะคงอยู่ไปอย่างยาวนาน และเป็นความหวังไปสู่ช่วงเวลาที่ดีกว่าปัจจุบัน ทั้งนี้คำว่า “เมตไตรยะ” มาจากรากศัพท์ภาษาสันสกฤตว่า “ไมตรี” หมายถึง ความกรุณา
ในสังคมไทยเชื่อว่าพระศรีอาริยเมตไตรย หรือ พระอนาคตพุทธเจ้า เป็นพระพุทธเจ้าที่มาบังเกิดบนโลกมนุษย์ ภายหลังจากการปรินิพพานของพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบันหรือพระศากยมุนีผ่านไปแล้ว ๕,๐๐๐ ปี ในระหว่างนี้พระองค์ทรงเป็นพระโพธิสัตว์ประทับบนสวรรค์ชั้นดุสิต ดังข้อความใน “ไตรภูมิพระร่วง” ของพญาลิไท กล่าวไว้ตอนหนึ่งเกี่ยวกับสวรรค์ชั้นดุสิตว่า
“...หมู่เทวดาทั้งหลายอันอยู่ในดุสิดานั้น รู้บุญรู้ธรรมทั้งพระโพธิสัตว์เจ้าผู้สร้างสมภารอันจะลงมาตรัสเป็นพระพุทธเจ้าไส้เทียรย่อมสถิตในชั้นฟ้านั้นแลฯ บัดนี้พระศรีอาริยเมไตรยเจ้าผู้จะได้ลงมาตรัสเป็นพระพุทธเจ้าภายหน้าในภัททกัลป นี้ก็เสด็จสถิตในที่นั้นแล ย่อมตรัสเทศนาธรรมให้เทพยดาทั้งหลายฟังอยู่ทุกเมื่อบมิขาดแลฯ...”
นอกจากนี้วรรณกรรมทางพุทธศาสนา อาทิ “พระมาลัยคำหลวง” พระนิพนธ์ เจ้าฟ้าธรรมธิเบศ แต่งขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย กล่าวว่ายุคของพระศรีอาริยเมตไตรยเป็นยุคที่เต็มไปด้วยความสุข และความสมบูรณ์ต่าง ๆ และได้พรรณาข้อความว่าหากประสงค์จะบังเกิดในยุคของพระองค์จะต้องประกอบกุศลผลบุญเสมอ และฟังพระคาถาพัน*ในการเทศน์มหาชาติให้ครบถ้วนจึงจะมาเกิดในยุคพระศรีอาริยเมตไตรย ดังข้อความว่า
“...ให้สดับธรรม์เคารพ จนจวบจบอุทาหรณ์ พระเวสสันดรนฤบาล ปัจฉิมกาลสมโพธิ์ สมภารโสดอันอุดม เป็นที่สุดสมในชาตินั้น บูชาพระธรรม์จงครบ จึ่งจะได้ประสพองค์ข้า เมื่อจะลงมาอุบัติ จะได้ดำรัสโพธิญาณ อันโอฬารอลังกา อันฝูงมนุสสาเหล่านั้น เขาจึ่งจะทันศาสนา ฉะเพาะภักตราวิมลพรรณ ก็จะได้ถึงอรหันต์ธรรมวิเศษ โดยประเภทกุศลา อันเขาส่ำสมมานั้นแล ฯ...”
ส่วนหลักฐานการสร้างประติมากรรมพระศรีอาริยเมตไตรย หรือ พระเมตไตรยะ นั้นเกิดขึ้นที่อินเดียตั้งแต่ช่วงพุทธศตวรรษที่ ๗ ในศิลปะคันธาระ จากนั้นจึงแพร่กระจายไปในหลายสังคม พบรูปเคารพพระศรีอาริยเมตไตรย หรือ พระเมตไตรยะ ทั้งในพื้นที่เอเชียกลาง เอเชียตะวันออก รวมถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ปรากฏแบบรูปเคารพเดี่ยว และรูปเคารพร่วมกับพระพุทธรูปองค์อื่น เช่น กลุ่มพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์ หรือกลุ่มอดีตพุทธเจ้า เป็นต้น โดยมีสัญลักษณ์สำคัญคือ การแสดงสถูปอยู่บนพระเศียร และในหัตถ์มักจะแสดงหม้อน้ำ หรือ ช่อดอกลั่นทมสีขาว ซึ่งเรียกว่า “ดอกนาคปุษปะ” หรือ “ดอกนาคเกสร” บางครั้งก็เรียก “ดอกจัมปากะ”
*คาถาพัน หมายถึง เป็นคำเรียกชาดกเรื่อง เวสสันดรชาดก ซึ่งแต่งเป็นคาถาภาษาบาลีมีจำนวนคาถาประมาณ ๑๐๐๐ บท จึงเรียกว่า คาถาพัน. และเมื่อเทศน์คาถาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๐๐๐ บทนั้น ติดต่อกันรวดเดียวจบ เรียกว่า เทศน์คาถาพัน
อ้างอิง
จารุณี อินเฉิดฉาย และคณะ. คุณธรรม จริยธรรม ตามรอยพระโพธิสัตว์. กรุงเทพฯ: เดือนตุลา, ๒๕๕๐.
จิรัสสา คชาชีวะ. “ประติมานวิทยาของพระศรีอาริยเมตไตรยะ จากอินเดียสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้.” ดำรงวิชาการ ๑, ๑ (มกราคม-กรกฎาคม ๒๕๔๕), ๔๓-๖๒.
เชษฐ์ ติงสัญชลี. มุทรา ท่าทาง เครื่องทรง สิ่งของ รูปเคารพในศาสนาพุทธ เชน ฮินดู. นนทบุรี: มิวเซียมเพรส, ๒๕๖๕.
ธรรมธิเบศ, เจ้าฟ้า. พระมาลัยคำหลวง. พระนคร : กรมศิลปากร, ๒๕๐๙. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นางเจียน ผดุงเกียรติ ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยาราม วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๐๙)
พระญาลิไทย. เตภูมิกถา. นนทบุรี: ศรีปัญญา, ๒๕๖๔.
ทำเนียบโบราณสถานขอมในประเทศไทย
ผู้แต่ง : งานกลุ่มวิจัยพัฒนาโบราณคดีและพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ
ต้นฉบับอยู่ที่ : หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี (ห้องกรมศิลปากร)
โรงพิมพ์ : คุรุสภาลาดพร้าว
ปีที่พิมพ์ : 2539
รูปแบบ : PDF
ภาษา : ไทย
เลขทะเบียน : น 40 บ. 16503 จบ(ร)
เลขหมู่ : 953.33025 ส691ท
[Event] กิจกรรมวันพิพิธภัณฑ์สากล 2567Museums for Education and Research : พิพิธภัณฑ์เพื่อการศึกษาและวิจัย
วันที่ 15 พฤษภาคม 2567เวลา 09.30 – 12.30 น.สามารถรับชมการถ่ายทอดสดผ่านทาง Facebook และ YoutubeOffice of National Museums, Thailand
สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร ขอเชิญร่วมเฉลิมฉลองกิจกรรมวันพิพิธภัณฑ์สากล 2567 กับเวทีการบรรยายและเสวนาโดยผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานด้านพิพิธภัณฑ์ รวมทั้งผู้มีส่วนสนับสนุนการศึกษาพิพิธภัณฑ์ในรูปแบบต่างๆมาถ่ายทอดความรู้ พร้อมเบื้องหลังแนวทางการสร้างสรรค์กิจกรรมทางการศึกษาของพิพิธภัณฑ์ที่หลากหลายเพื่อเน้นย้ำความสำคัญของพิพิธภัณฑ์ในฐานะผู้ให้บริการทางการศึกษาและวิจัยอย่างแท้จริง
กิจกรรมนี้เหมาะสำหรับใครบ้าง- เครือข่ายพิพิธภัณฑ์ไทย- สมาชิก ICOM Thailand- ผู้ปฏิบัติงานและครีเอเตอร์ด้านพิพิธภัณฑ์ ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม นิทรรศการ และหอศิลป์- ผู้ที่ติดตามความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์- นักวิชาการศึกษา นักเรียน นักศึกษา
กำหนดการกิจกรรม09.30 – 09.45 น. พิธีเปิด09.45 – 10.00 น. “นโยบายการศึกษาและวิจัยของกรมศิลปากร”โดย นายพนมบุตร จันทรโชติ - อธิบดีกรมศิลปากร10.00 – 10.15 น. “มหกรรมศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ Thailand Biennale, Chiang Rai 2023”โดย นายประสพ เรียงเงิน - ผู้อำนวยการสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย10.15 – 10.30 น. “Museums for Education and Research in Taiwan”โดย National Taiwan Museum10.30 – 10.45 น. “พื้นที่ให้เล่า : เล่าเรื่องประวัติศาสตร์อย่างไรให้น่าสนใจ”โดย นางสาวมนสิชา รุ่งชวาลนนท์ เจ้าของ Facebook Page “พื้นที่ให้เล่า”10.45 – 11.00 น. “เที่ยวพิพิธภัณฑ์ทั่วโลกไปกับ Google”โดย นายจิระวัฒน์ ภูมิศรีแก้ว อดีตผู้บริหารบริษัท Google Thailand จำกัด11.00 – 11.15 น. “กิจกรรมการศึกษาพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ : ประสบการณ์ภาคปฏิบัติ ในสังคมแห่งการเรียนรู้”โดย นางสาวณชนก วงศ์ข้าหลวง ภัณฑารักษ์ พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ11.15 – 12.00 น. “กิจกรรมสร้างสรรค์ ส่งเสริม Soft Power จากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ”โดย นางสาววัชรี ชมภู ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรีนางสาวศุภวรรณ นงนุช ภัณฑารักษ์ชำนาญการ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนครนางสาวธีรนาฎ มีนุ่น ภัณฑารักษ์ชำนาญการ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สงขลาเวลา 12.00 – 12.30 น. “ฟื้นชีวิตโรงกลึงเก่า สู่พิพิธตลาดน้อย”โดย นายชลทิตย์ ไชยจันทร์ ผู้อำนวยการกองส่งเสริมและพัฒนาทรัพย์สินมีค่าของรัฐ กรมธนารักษ์นายจุฤทธิ์ กังวานภูมิ ผู้แทนจากชุมชนตลาดน้อย
#วันพิพิธภัณฑ์สากล2567 #imd2024 #สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ #กรมศิลปากร
๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๗วันพืชมงคลระลึกถึงความสำคัญของการเกษตรวันที่กำหนดให้มีพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญพิธีการเพื่อความเป็นสิริมงคลและบำรุงขวัญเกษตรกรภาพ : ภาพยนตร์ ช้าง (Chang: A Drama of the Wilderness)เป็นภาพยนตร์สารคดี เรื่องแรกที่เข้ามาถ่ายทำในประเทศไทย โดยบริษัท พาราเมาท์ กำกับโดย มีเรียน ซี. คูเปอร์ เมื่อ พ.ศ. 2468 อำนวยการสร้าง Paramount Picturesกำกับ Merian C. Cooper, Ernest B. Schoedsackถ่ายภาพ Ernest B. Schoedsackจังหวัดน่าน แพร่ พัทลุง สงขลา ตรัง สุราษฎร์ธานี ชุมพร
ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 70 เรื่อง เมืองนครจำปาศักดิ์
ต้นฉบับอยู่ที่ : หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี (ห้องหนังสือหายาก)
สำนักพิมพ์ : โรงพิมพ์พระจันทร์
ปีที่พิมพ์ : 2484
รูปแบบ : PDF
ภาษา : ไทย
เลขทะเบียน : น. 34 บ. 6166 จบ. (ร)
เลขหมู่ : 959.3 ป247ค
สาระสังเขป : หนังสือพิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าหญิงคอยท่า ปราโมช ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2484 มีภาพและประวัติของผู้วายชนม์ เนื้อหารวบรวมเรื่องราวของบ้านเมืองทางภาคอีสาน รวมไปถึงบ้านเมืองทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงด้วย เรื่องที่น่าสนใจ เช่น พงศาวดารนครจำปาศักดิ์ ฉบับพระยามหาอำมาตย์ฯ เรียบเรียงทูลเกล้าฯ ถวายในรัชกาลที่ 5 พงศาวดารนครจำปาศักดิ์ ฉบับหม่อมอมรวงศ์วิจิตร (ม.ร.ว. ปฐม คเณจร) เรียบเรียง เคยพิมพ์อยู่ในหนังสือเทศาภิบาล ตำนานเมืองจำปาศักดิ์ ฉบับเจ้าพรหมเทวานุเคราะห์ และเจ้าราชวงศ์เมืองนครจำปาศักดิ์ เรียบเรียง พงศาวดารย่อเวียงจันทร์ 2 ฉบับ พงศาวดารเมืองนครพนมสังเขป ฉบับพระยาจันทรโงนคำ เป็นต้น
กรมศิลปากร. นิมิตเบ็ดเตล็ดและลิลิตตำรานพรัตน์. พระนคร: โรงพิมพ์ธรรมบรรณาคาร, 2505. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสวาสดิ์ สุจริตกุล (พระสุจริตธำรง) จ.ช. ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยาราม 14 กุมภาพันธ์ 2505).หนังสือนิมิตเบ็ดเตล็ดและลิลิตตำรานพรัตน์เล่มนี้ เป็นตำราเกี่ยวกับโหราศาสตร์ การทำนายฤกษ์ยาม การทำนายลักษณะนิสัย
องค์ความรู้ สวัสดิรักษา : สีมงคลศาสตร์ของนักรบ" ซึ่งสวัสดิรักษาคำกลอนนี้แต่งโดยพระสุนทรโวหาร (ภู่) เป็นคำกลอนสอนเกี่ยวกับชายไทยชนชั้นสูง สอนแนวทางที่ควรและไม่ควรประพฤติปฏิบัติตนเพื่อให้เกิดสวัสดิมงคลแก่ตนเอง โดยยกเรื่องสีเสื้อมงคลในการออกศึกสงครามทั้ง ๗ วัน ตามคติความเชื่อของคนโบราณนั้นเอง ซึ่งความเชื่อนี้ก็ยังคงมีอิทธิพลตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน เห็นได้จากการที่มีหมอดูชื่อดังต่าง ๆ คอยมาเผยสีเสื้อมงคลประจำวันเป็นประจำในทุก ๆ ปี เพื่อเสริมสิริมงคลในด้านต่าง ๆ และเพิ่มความมั่นใจ(ให้กับสายมู )ก่อนออกจากบ้าน
เรียบเรียงโดย นางสาวกุลริศา รัชตะวุฒิ นักภาษาโบราณ
ออกแบบโดย นายพีรยุทธ กษิติบดินทร์ชัย บรรณารักษ์ปฏิบัติการ
วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2563 หอสมุดแห่งชาติฯ จันทบุรี ดำเนินการจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านความร่วมมือระหว่างหอสมุดแห่งชาติประเทศอาเซียนและ สาธารณรัฐเกาหลี Read me a book : ASEAN-ROK is Reading โดยการสนับสนุนจากสำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ที่ห้องโถง ห้องหนังสือทั่วไป ห้องค้นคว้า และห้องโสตทัศนวัสดุ