ภาชนะเครื่องใช้ ประเภทกระปุก ศิลปะสุโขทัย
จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร

​กระปุก ศิลปะสุโขทัย เป็นหนึ่งในภาชนะเครื่องใช้ของเครื่องสังคโลก  มีลักษณะคอแคบ ไหล่ลาดสอบลงมายังฐาน กระปุกบางใบใช้สำหรับใส่เครื่องหอมและเครื่องเทศ บางใบก็ใช้สำหรับใส่น้ำหยด บางท่านเชื่อว่าใช้สำหรับเทน้ำฝนหมึก บางท่านก็ว่าไม่ได้ใช้ในพิธีกรรมทางศาสนาพุทธ แต่ใช้ในทางไสยศาสตร์หรือทางศาสนาพราหมณ์มากกว่า เช่น รินน้ำหรือเหล้าลงในภาชนะเล็กๆ สำหรับถวายตามศาลพระภูมิหรือศาลเจ้า หรือหลั่งน้ำมนต์บนวัตถุคล้ายยันต์หรือราดลงบนศีรษะคนเพื่อความขลังในการป้องกันภยันตรายหรือสะเดาะเคราะห์ 

​1. กระปุกเคลือบสีเขียว และกระปุกเขียนลายสีน้ำตาลเคลือบสีขาว จากวัดบางลึก ตำบลบางลึก อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร เป็นกระปุกขนาดเล็กที่ผลิตจากเตาเผาโบราณในสุโขทัย จากการสำรวจพบว่าส่วนใหญ่มีชิ้นส่วนกระดูกที่เผาไฟและไม่เผาไฟบรรจุอยู่ภายใน จึงอาจสันนิษฐานถึงลักษณะการใช้งานของกระปุกประเภทนี้ที่พบในชุมพรว่า ใช้เป็นภาชนะบรรจุกระดูก 

​2. กระปุกเคลือบสีน้ำตาล และกระปุกเขียนลายสีน้ำตาล จากวัดบางลึก ตำบลบางลึก อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร เป็นภาชนะใช้บรรจุกระดูก ขุดพบจากบริเวณพื้นที่ก่อสร้างสะพานข้ามคลองข้างวัดบางลึก ตำบลบางลึก อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร 

​3. กระปุกเคลือบสีเขียว ตกแต่งลายพันธุ์พฤกษา เครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์หยวน พุทธศตวรรษที่ 18-19 จากวัดบางลึก ตำบลบางลึก อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร กระปุกดังกล่าวนี้มีชิ้นส่วนกระดูกบรรจุอยู่ภายใน สันนิษฐานว่า อาจใช้เป็นภาชนะบรรจุกระดูก ซึ่งพบมากในวัดแห่งนี้ 

​4. กระปุกเคลือบสีเขียว และกระปุกดินเผา เครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์หมิง พุทธศตวรรษที่ 21-22 กระปุกกลุ่มนี้ พบชิ้นส่วนกระดูกบรรจุอยู่ภายใน ซึ่งสันนิษฐานว่า อาจใช้เป็นภาชนะบรรจุกระดูก 

​5. กระปุกลายคราม เครื่องถ้วยเวียดนาม พุทธศตวรรษที่ 20-21 เครื่องถ้วยชนิดนี้เป็นรูปแบบและลวดลายที่ได้รับอิทธิพลจากเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์หมิง

​6. กระปุกลายคราม เครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์หมิง พุทธศตวรรษที่ 21-22 ​เป็นกระปุกเขียนลายพันธุ์พฤกษาด้วยลายเส้นสีน้ำเงิน ขุดพบร่วมกับภาชนะทรงกระปุกที่บรรจุชิ้นส่วนกระดูกในแหล่งโบราณคดีวัดบางลึก สันนิษฐานว่า อาจเป็นภาชนะที่ใช้เพื่อวัตถุประสงค์เดียวกัน