ค้นหา
รายการที่พบทั้งหมด 48,765 รายการ
โบราณสถานหอพระนารายณ์
ตั้งอยู่ริมถนนราชดำเนิน ตำบลในเมือง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัด นครศรีธรรมราช ตรงข้ามกับหอพระอิศวร เป็นโบราณสถานในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ลัทธิไวษณพนิกาย บูชาพระนารายณ์เป็นใหญ่เหนือเทพองค์อื่น
หอพระนารายณ์สร้างขึ้นในสมัยอยุธยา ต่อมาได้มีการบูรณะหลายครั้ง ครั้งสำคัญบูรณะโดยพระยารัษฎานุประดิษฐ์ฯ (สิน เทพหัสดิน ณ อยุธยา) เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งข้าหลวงประจำจังหวัดนครศรีธรรมราช (พ.ศ. 2462 - 2475) ปัจจุบันหอพระนารายณ์เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคาทรงจั่ว โครงหลังคาไม้มุงกระเบื้องดินเผาไม่เคลือบ ด้านหน้าอาคารหันหน้าไปทางตะวันตก จากการขุดค้นทางโบราณคดีเมื่อพ.ศ. 2558 พบว่าหอพระนารายณ์หลังปัจจุบัน สร้างทับอาคารหลังเก่าที่สร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ซึ่งอาคารหลังปัจจุบันมีขนาดเล็กกว่าอาคารหลังเก่า
ภายในหอพระนารายณ์ เดิมเป็นที่ประดิษฐานเทวรูปพระนารายณ์สี่กร ทำด้วยหินทราย อายุพุทธศตวรรษที่ ๑๐ – ๑1 แสดงถึงอิทธิพลอารยธรรมอินเดียในพื้นที่ของจังหวัดนครศรีธรรมราช ปัจจุบันนำมาเก็บรักษาและจัดแสดง ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ นครศรีธรรมราช ส่วนเทวรูปพระนารายณ์ องค์ปัจจุบันที่ประดิษฐานอยู่ภายในหอพระนารายณ์นั้น กรมศิลปากรจำลองแบบตามภาพถ่ายเก่า ลักษณะเป็นเทวรูปในศิลปะอยุธยา
หอพระนารายณ์ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 53 หน้า 1530 วันที่ 27 กันยายน 2479 และกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษาเล่ม ๑๔๐ ตอนพิเศษ ๑๑๖ ง หน้า ๓๖ วันที่ ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๖๖ พื้นที่โบราณสถาน ๒ งาน ๓๖.๒๕ ตารางวา
Ho Phra Narai (Vishnu Shrine)
Ho Phra Narai or Vishnu Shrine is located on Ratchadamnoen Road, Nai Mueang Sub-district, Mueang Nakhon Si Thammarat District, Nakhon Si Thammarat Province, opposite Ho Phra Isuan (Shiva Shrine). It is Hinduism sanctuary, in Vaishnavism.
Ho Phra Narai was built in Ayutthaya period. Afterwards, it was restored several times, the important restoration took place during Phraya Ratsadanupradit (Sin Devastin na Ayudhaya) was the governor of Nakhon Si Thammarat Province (1919 - 1932). Ho Phra Narai is a rectangular building, made of bricks and lime, has a plain gable. The roof structure made of wood and covered with unglazed terracotta roof tiles. The building faces west. According to archaeological excavation in 2015, the evidence showed that the current building was built on top of the old building which had built since Ayutthaya period and it also showed that the current building is smaller than the old building. Inside the shrine, the Four-Armed Vishnu, made of sandstone, dating between the 4th - 5th century, showing the influence of Indian civilisation in Nakhon Si Thammarat, was enshrined. Currently, it is preserved and displayed at Nakhon Si Thammarat National Museum. The Vishnu Sculpture in Ho Phra Narai is a replica which was built based on old photographs by The Fine Arts Department. It has characteristics of Ayutthaya art.
The Fine Arts Department announced the registration of Ho Phra Narai as a national monument in the Royal Gazette, Volume 53, page 1530, dated 27th September 1936 and announced a national monument area in the Royal Gazette, Volume 140 Special Part 116 ,page 36, dated 19th May 2023.
ชื่อเรื่อง : ประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2511 จนถึงเดือนพฤศจิกายน 2512
หัวเรื่อง : พระบรมราโชวาท
พระราชดำรัส
รายละเอียด : -
ผู้แต่ง : -
แหล่งที่มา : หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี
หน่วยงานที่รับผิดชอบ : โรงพิมพ์กรมแผนที่ทหาร
ปีที่พิมพ์ : 2513
วันที่เผยแพร่ : 30 มกราคม 2568
ผู้ร่วมสร้างสรรค์ผลงาน : -
ลิขสิทธิ์ : -
รูปแบบ : PDF
ภาษา : ภาษาไทย
ประเภททรัพยากร : หนังสือหายาก
ตัวบ่งชี้ : -
รายละเอียดเนื้อหา : รวมพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสต่าง ๆ ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2511 จนถึงเดือน พฤศจิกายน 2512
เลขทะเบียน : น. 31 บ. 12220
เลขหมู่ : 895.915
ป352
ขนมปังขิง (Gingerbread) เป็นชื่อของลวดลายไม้ฉลุที่เจาะทะลุปรุโปร่ง มีลวดลายโค้งงอพลิ้วไหว ขดขมวดเกาะเกี่ยวเชื่อมต่อกัน นำมาตกแต่งเป็นส่วนประกอบต่างๆ ของสถาปัตยกรรม โดยลวดลายแบบขนมปังขิงนี้เป็นที่นิยมมากทั่วยุโรปในยุควิคตอเรีย และสยามรับเอาอิทธิพลของศิลปกรรมนี้มาจากชาวตะวันตกที่เข้ามาอาศัยและติดต่อค้าขายในช่วงรัชกาลที่ 5 – 6 ซึ่งได้รับความนิยมแพร่หลายเป็นอย่างมาก สามารถพบเห็นลายฉลุนี้ได้ในวังเจ้านาย ศาสนสถาน บ้านพักข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ บ้านคหบดีผู้มีฐานะ และอาคารตึกแถวริมถนนสายสำคัญในอดีต
ตำแหน่งของอาคารที่นิยมประดับตกแต่งด้วยลายฉลุไม้แบบขนมปังขิง เช่น บริเวณหน้าจั่วและมุข เชิงชาย คอสอง ฝาผนัง หน้าต่าง ประตู ประตูเตี้ย ลูกกรง ระเบียง ช่องระบายอากาศ ค้ำยันชายคา เป็นต้น ด้วยเป็นลายที่ฉลุทะลุปรุโปร่ง จึงเป็นจุดเด่น สามารถมองเห็นลวดลายได้ชัดเจนจากระยะไกล ทำให้สถาปัตยกรรมที่ตกแต่งด้วยลายขนมปังขิงมีความอ่อนหวาน นุ่มนวล สวยงาม ชวนมอง เปรียบเสมือนเครื่องแต่งกายสตรีที่ตกแต่งด้วยผ้าลูกไม้ที่เป็นที่นิยมกันมากในยุคสมัยของสมเด็จพระราชินีวิคตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร
ลักษณะของลวดลายแบบขนมปังขิง
ลักษณะของลวดลายแบบขนมปังขิงมีหลายรูปแบบ เช่น เป็นลวดลายที่มีลักษณะเป็นแนวตั้ง ลายในแนวนอน ลายในกรอบวงโค้ง และอาจมีลายในรูปสามเหลี่ยมหรือสี่เหลี่ยมที่นำมาติดตั้งเป็นค้ำยันชายคา การเกิดลวดลายมีทั้งลักษณะของลวดลายที่เกิดจากพื้นไม้ ซึ่งนิยมออกแบบลวดลายในแนวนอน เส้นสายของลวดลายมักจะสัมพันธ์เชื่อมโยงต่อเนื่องกันไป ขณะเดียวกันลวดลายที่เกิดจากพื้นไม้ก็สามารถทำในแนวตั้ง และในรูปแบบอื่นๆ ได้เช่นกัน
อีกลักษณะคือลวดลายที่เกิดจากช่องว่าง หรือช่องฉลุ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นลายในแนวตั้งของแผ่นไม้ ซึ่งการฉลุนี้มีการฉลุเป็นช่องปิดในรูปแบบต่างๆ และการฉลุเป็นช่องเปิดที่ต้องนำไม้แผ่นอื่นที่มีลวดลายและแบบเปิดที่สัมพันธ์นำมาประกอบเข้าด้วยกัน จึงจะได้รูปแบบลวดลายที่สมบูรณ์และต่อเนื่องกันไป ซึ่งลวดลายแบบขนมปังขิงในลักษณะเช่นนี้ มีทั้งแบบอย่างที่เป็นไม้ 1 แผ่น ช่องฉลุซ้าย – ขวาเหมือนกัน นำมาเรียงต่อกันไป หรือแบบที่ซ้ายขวาสลับข้างกัน และนำมาเรียงสลับกัน (กล่าวคือมี 2 แบบลาย) และอีกลักษณะหนึ่ง คือ แบบลายในช่องปิด เป็นลวดลายจบในแผ่น แต่นำมาเรียงต่อกัน
รูปแบบของลวดลายขนมปังขิง
1. ลายแนวนอน นิยมทำลวดลายเป็นรูปแบบลายก้านขด เครือเถาพันธุ์พฤกษา แตกลายออกเป็นกิ่งก้านช่อดอก ช่อใบรูปแบบต่างๆ เช่น ใบไม้แหลม ใบไม้หยัก ใบไม้กลีบกลม ดอกไม้กลีบแหลม ฯลฯ นอกจากนี้ยังปรากฏรูปสัญลักษณ์ที่มีความสำคัญและเกี่ยวข้องกับสังคมในช่วงเวลาดังกล่าวแทรกอยู่ในลวดลาย เช่น รูปแบบตัวอักษร ตัวเลข รูปธงชาติ รูปพานรัฐธรรมนูญ เป็นต้น 2. ลายแนวตั้ง รูปแบบของลวดลายเกิดขึ้นจากการเจาะฉลุแผ่นไม้เป็นแบบช่องปิดและช่องเปิด นิยมเจาะช่องฉลุเป็นลวดลายต่างๆ เช่น รูปลูกน้ำ รูปหยดน้ำ ใบไม้ลักษณะต่างๆ ดอกไม้สามกลีบ ดอกไม้สี่กลีบ ดอกหงอนไก่ ดอกจิก รูปหัวใจ รูปเรขาคณิต รูปดอกทิวลิป เป็นต้น
อาคารที่ตกแต่งด้วยลวดลายขนมปังขิงในจังหวัดจันทบุรี
ภรดี พันธุภากร และเสกสรรค์ ตันยาภิรมย์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา ได้ศึกษารวบรวมลวดลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิง สกุลช่างจันทบุรี โดยทำการสำรวจอาคารสถาปัตยกรรมที่มีการตกแต่งด้วยลวดลายแบบขนมปังขิงในจังหวัดจันทบุรี จำนวน 62 หลัง พบว่ามีลวดลายไม้ฉลุ จำนวน 125 แบบลาย และปรากฏอาคารส่วนใหญ่อยู่ในย่านท่าหลวง ซึ่งเป็นย่านธุรกิจการค้าเก่า และศูนย์กลางในเขตอำเภอเมือง พื้นที่ตำบลพลิ้ว อำเภอแหลมสิงห์ อำเภอท่าใหม่ และอำเภอขลุง
กลุ่มรูปแบบอาคารมีทั้งสถานที่ราชการ เรือนเดี่ยวพักอาศัย เรือนแถวร้านค้า และกุฏิของพระภิกษุสงฆ์ อาคารดังกล่าวได้รับอิทธิพลตะวันตกที่แพร่เข้ามาในจันทบุรีระยะเวลาเดียวกับที่แพร่หลายในพระนคร โดยส่วนใหญ่ไม่ปรากฏข้อมูลเกี่ยวกับช่าง ทราบเพียงส่วนใหญ่เป็นช่างในท้องถิ่น ช่างจีน และช่างญวณ และบางส่วนเป็นการสั่งซื้อไม้ฉลุลายจากพระนคร
นอกจากข้อมูลองค์ความรู้ที่ได้นำเสนอมาแล้วนั้น เรื่องราวของลวดลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิง ยังมีรายละเอียดอีกหลากหลายมิติที่น่าสนใจ ผู้อ่านสามารถค้นคว้าและอ่านเพิ่มเติมได้ที่หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี หรืออ่านในระบบออนไลน์โดยการสแกน QR Code
เรียบเรียงโดย นางสาวปริศนา ตุ้มชัยพร บรรณารักษ์ชำนาญการ
หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี สำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี กรมศิลปากร
แหล่งข้อมูลเอกสารอ้างอิง
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ตลาดเก่าริมน้ำจันทบูร จังหวัดจันทบุรี. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมวัฒนธรรม, 2560.
ภรดี พันธุภากร และเสกสรรค์ ตันยาภิรมย์. การศึกษารวบรวมลวดลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิงสกุลช่างจันทบุรี. ชลบุรี: คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 2547.
ภูชัย กวมทรัพย์. ลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิง: สุนทรียภาพแห่งกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ: กองโบราณคดี กรมศิลปากร, 2560.
ชื่อเรื่อง สตฺตปฺปกรณาภิธมฺม (สงฺคิณี-มหาปฎฐาน)อย.บ. 83/3หมวดหมู่ พุทธศาสนาประเภทวัสดุ/มีเดีย คัมภีร์ใบลานลักษณะวัสดุ 34 หน้า : กว้าง 4.7 ซม. ยาว 53.7 ซม.บทคัดย่อ/บันทึก เป็นคัมภีร์ใบลานฉบับล่องชาด ไม้ประกับธรรมดา ได้รับจาก จ.พระนครศรีอยุธยา
ได้มาจากวัดราษฎร์ประชุมชนาราม ต.หนองบัว อ.เมือง จ.กาญจนบุรี เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2533
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา ขอเชิญชมนิทรรศการพิเศษเนื่องในวันอนุรักษ์มรดกไทย ประจำปี ๒๕๖๘ เรื่อง "ลวดลายที่ซ่อนอยู่ในใบเสมาวัดขนอน" นำเสนอภาพคัดลอกลวดลายใบเสมาวัดขนอน อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ด้วยเทคนิคเฉพาะทาง ที่จะทำให้เห็นการสลักลายบนแผ่นเสมาหินอย่างชัดเจนมากกว่าที่ตาเห็น เปิดให้เข้าชมตั้งแต่วันที่ ๓๐ เมษายน ถึง ๓๐ ตุลาคม ๒๕๖๘ ตั้งแต่เวลา ๐๙.๐๐ น. ถึง ๑๖.๐๐ น. ณ ห้องนิทรรศการชั่วคราว อาคารเครื่องทองอยุธยา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สอบถามเพิ่มเติม โทร. 035 241 587 พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา https://www.facebook.com/chaosamphraya
ชื่อเรื่อง สตฺตปฺปกรณาภิธมฺม (สงฺคิณี-มหาปฏฺฐาน)อย.บ. 139/3ประเภทวัสดุ/มีเดีย คัมภีร์ใบลานหมวดหมู่ พุทธศาสนาลักษณะวัสดุ 70 หน้า กว้าง 5.4 ซม. ยาว 57.3 ซม.หัวเรื่อง พระอภิธรรมปิฎก พระธาตุกถาบทคัดย่อ/บันทึก เป็นคัมภีร์ใบลาน ฉบับล่องชาด ไม้ประกับธรรมดา ได้รับจาก จ.พระนครศรีอยุธยา
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น เป็นหนังสือที่กรมศิลปากรจัดพิมพ์เนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น เมื่อวันที่ ๒๐ ธันวาคม ๒๕๑๕ เนื้อหาภายในเล่มกล่าวถึงลักษณะอาคารของพิพิธภัณฑสถาน โบราณวัตถุและศิลปวัตถุในพิพิธภัณฑสถาน โบราณคดีภาคตะวันออกเฉียงเหนือในสมัยก่อนประวัติศาสตร์และสมัยประวัติศาสตร์ โบราณวัตถุและศิลปวัตถุชิ้นสำคัญในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขอนแก่น และจารึกภาษาขอมจากกิ่งอำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม
บรรณานุกรม
จิรา จงกล. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, ๒๕๑๕.
เลขทะเบียน : นพ.บ.611/4 ห้องจัดเก็บ : ศรีโคตรบูรณ์ประเภทสื่อ : เอกสารโบราณ หมวดหมู่ : พุทธศาสนาลักษณะวัสดุ : 52 หน้า ; 4 x 56 ซ.ม. : ล่องชาด ; ไม่มีไม้ประกับ ชื่อชุด : มัดที่ 198 (19-32) ผูก 3 (2568)หัวเรื่อง : สัตตัปปกรณาภิธรรม--เอกสารโบราณ คัมภีร์ใบลาน พุทธศาสนาอักษร : ธรรมอีสานภาษา : ธรรมอีสานบทคัดย่อ : มีเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธศาสนา สามารถสืบค้นได้ที่ห้องศรีโคตรบูรณ์ หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม
เลขทะเบียน : นพ.บ.664/6กห้องจัดเก็บ : ศรีโคตรบูรณ์ประเภทสื่อ : เอกสารโบราณ หมวดหมู่ : พุทธศาสนาลักษณะวัสดุ : 50 หน้า ; 4 x 51 ซ.ม. : รักทึบ-ลานดิบ-ล่องชาด-ล่องรัก ; ไม่มีไม้ประกับชื่อชุด : มัดที่ 214 (174-184) ผูก 6ก (2568)หัวเรื่อง : ปาราษิก--เอกสารโบราณ คัมภีร์ใบลาน พุทธศาสนาอักษร : ธรรมอีสานภาษา : ธรรมอีสานบทคัดย่อ : มีเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธศาสนา สามารถสืบค้นได้ที่ห้องศรีโคตรบูรณ์ หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม
