ทุเรียนจันท์: GI แห่งความอร่อยจากเมืองจันท์

ทุเรียนได้รับการขนานนามว่าเป็นราชาแห่งผลไม้ ด้วยรสชาติและกลิ่นเฉพาะตัวที่เป็นเอกลักษณ์ ทำให้เป็นผลไม้ที่เป็นทั้งที่ชื่นชอบและไม่ชื่นชอบในเวลาเดียวกัน อย่างไรก็ตามเบื้องหลังความนิยมนี้ ยังสะท้อนถึงความหลากหลายของสายพันธุ์ทุเรียนในประเทศไทยซึ่งมีมากกว่าร้อยสายพันธุ์ โดยเฉพาะจังหวัดจันทบุรีที่ถือเป็นแหล่งปลูกทุเรียนที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ และมีการพัฒนา ปรับปรุง และอนุรักษ์สายพันธุ์มาอย่างยาวนาน จนสามารถยกระดับผลผลิตสู่มาตรฐานสากล

ในพื้นที่จังหวัดจันทบุรี มีหน่วยงานสำคัญคือ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี ซึ่งมีบทบาท

ในการวิจัย พัฒนา และอนุรักษ์พันธุกรรมทุเรียนมาอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นการรวบรวมพันธุ์พื้นเมืองจากทั่วประเทศ เช่น กลุ่มพันธุ์กบ กลุ่มพันธุ์ลวง กลุ่มพันธุ์กำปั่น และกลุ่มพันธุ์ทองย้อย รวมแล้วมากกว่า 600 สายพันธุ์ ด้วยทุเรียนคุณภาพดีที่สามารถผลิตเชิงการค้าได้ ล้วนมาจากสายพันธุ์ที่มีคุณภาพดี เพื่อเป็นฐานข้อมูลสำหรับการคัดเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมกับการผลิตเชิงการค้า ตอบโจทย์ทั้งตลาดในและต่างประเทศ

ปัจจุบันการจำแนกคุณภาพของทุเรียนไม่ได้อิงเพียงสายพันธุ์เท่านั้น แต่ยังพิจารณาจากพื้นที่ต้นกำเนิด โดยใช้แนวคิด สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications: GI) ซึ่งเป็นเครื่องหมายรับรองว่า ผลผลิตนั้นมาจากแหล่งที่มีเอกลักษณ์ทางภูมิศาสตร์ และคุณภาพของผลิตภัณฑ์มีความสัมพันธ์กับถิ่นที่มาโดยตรง

ในพ.ศ. 2564 ทุเรียนจากจังหวัดจันทบุรีได้รับการขึ้นทะเบียน GI อย่างเป็นทางการ ภายใต้ชื่อว่า “ทุเรียนจันท์” ซึ่งครอบคลุมทั้งพันธุ์พื้นเมือง ได้แก่ พวงมณี นกหยิบ ทองลินจง นวลทองจันทร์ กบสุวรรณ และพันธุ์เชิงการค้า ได้แก่ จันทบุรี 1 ถึง จันทบุรี 10 โดยเฉพาะสายพันธุ์จันทบุรี 1, 2, 3, 4, 10 และนวลทองจันทร์ ที่เริ่มเป็นที่ต้องการของตลาดอย่างมาก ลักษณะเด่นของทุเรียนจันท์ คือ เนื้อหนาละเอียด สีเหลืองเข้ม หรือสีเหลืองอมส้ม รสชาติหวานมัน หรือหวานจัดจ้าน มีกลิ่นเฉพาะที่ไม่ฉุนจนเกินไป ประกอบกับสภาพภูมิศาสตร์ของจันทบุรีที่เอื้อต่อการปลูกทุเรียน ทำให้ทุเรียนที่ปลูกในพื้นที่นี้มีคุณภาพสูง แตกต่างจากแหล่งอื่นอย่างชัดเจน

ทุเรียนจันท์ คือผลลัพธ์จากการผสานองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ของหน่วยงานวิจัย นำไปสู่การพัฒนาและคัดเลือกสายพันธุ์ที่เหมาะสมกับตลาดและสภาพแวดล้อม ส่งผลให้ทุเรียนจากจันทบุรีได้รับการยกระดับเป็นผลไม้ GI ที่มีมูลค่าสูง และได้รับการยอมรับทั้งในประเทศ

และต่างประเทศ สามารถอ่านหนังสือเกี่ยวกับทุเรียนเพิ่มเติมได้ที่ห้องหนังสือทั่วไป หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

จิรวรรณ โรจนพรทิพย์.  600 สายพันธุ์ทุเรียน “สมบัติล้ำค่า” ของชาติ ที่ศูนย์วิจัยพืชสวน

     จันทบุรี.  [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 18 มิถุนายน 2568 จาก https://www.khaosod.co.th/

     technologychaoban/techno/plants-vegetables-fruit/article_53214

ทุเรียน การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว.  เชียงใหม่: ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

     มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2567.

เปิดวาร์ป 14 เทพทุเรียน GI.  [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 19 มิถุนายน 2568 จาก 

     https://www.agrinewsthai.com/industrial-drop/76103

เรียบเรียงโดย นางสาวทิพวรรณ จันทร์ปัญญา บรรณารักษ์ปฏิบัติการ

       หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี

       สำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี  กรมศิลปากร