กองทัพผี : จากวรรณคดีสู่วิถีความเชื่อ

ความเชื่อที่หมอเฮาส์ได้บันทึกไว้ ในจดหมายเหตุโหร ในรัชกาลที่ 2 ระบุว่า “ปีมะโรง จ.ศ. 1182 [พ.ศ.2363] ณ วันพฤหัสบดี ขึ้น 6 ค่ำ เดือน 7 เวลายามเศษ ทิศพายัพเปนแสงไฟจับอากาศ โหรดูเคราะห์เมืองว่าร้าย จะมีศึกผีมาแต่ทิศทักษิณ” นอกจากนี้ยังมีจดหมายเหตุโหรอีกฉบับของหอสมุดแห่งชาติ ก็กล่าวถึงคำทำนายของโหรหลวงในสมัยรัชกาลที่ 2 ทำนองเดียวกันนี้ว่า “เดือน 7 จะมีศึกมาแต่ทิศทักษิณ เปนทัพผีเข้ามาแต่ ปากน้ำ” ในเบื้องต้นนี้สรุปได้ว่า มีคำทำนายที่เป็นเชิงสัญลักษณ์ว่าจะมีข้าศึกมารุกรานโดยยกเข้ามาทางปากน้ำสมุทรปราการ เมื่อเกิดโรคอหิวาต์ระบาดโดยแพร่ลามมาจากมหาสมุทรอินเดีย เข้าเกาะหมาก ปีนัง ไทรบุรี และหัวเมืองปักษ์ใต้ฝั่งตะวันตก แล้วมาปากน้ำสมุทรปราการและกรุงเทพฯ ตามลำดับ ผู้คนก็เข้าใจไปว่าโรคอหิวาต์นั้นคือ “กองทัพผี” ตามคำทำนายของโหรหลวง เมื่อโรคระบาดถูกเข้าใจในภาษาว่าเป็นกองทัพผีที่ยกมารุกรานจากภายนอก ...

---------------------------------------------------------
ผู้เรียบเรียง : นางอภิญญานุช เผ่าพงษ์คล้าย บรรณารักษ์ชำนาญการ หอสมุดแห่งชาติจังหวัดสุพรรณบุรี เฉลิมพระเกียรติ
---------------------------------------------------------
ข้อมูลอ้างอิง
กำพล จำปาพันธ์. “โรคห่ากับการสร้างนาฏกรรมรัฐ ทำไมจึง ยิงปืนใหญ่ไล่ผี เมื่อโรคอหิวาต์ระบาดใน กรุงเทพฯ พ.ศ.2363”. ศิลปวัฒนธรรม. 8 (มิถุนายน 2563) : 104-109. ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม. จิตรกรรมรอบวิหารหลวงพ่อโตวัดป่าเลไลยก์วรวิหาร. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.m-culture.in.th/album/170854/ (วันที่ 27 พฤษภาคม 2564) ศิลปวัฒนธรรม SILPA-MAG.COM ประวัติศาสตร์ . [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_35105 (วันที่ 14 พฤษภาคม 2564) เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. พระนคร : ศิลปบรรณคาร, 2513. เลขหมู่ 895.9112 ช521ส เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก D-LIBRARY National Library of Thailand : http://164.115.27.97/digital/items/show/18856 (วันที่ 18 พฤษภาคม 2564)

(จำนวนผู้เข้าชม 772 ครั้ง)

Messenger