วันนี้ (วันพุธที่ ๒๑ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๘) เวลา ๐๙.๐๐ น. ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดนิทรรศการพิเศษ ภาพถ่ายจากฟิล์มกระจก ชุด หอพระสมุดวชิรญาณ ครั้งที่ ๓ Glass Plate Negatives: Circles of Centres โดยมีท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน นายประสพ เรียงเงิน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร นายนิติกร กรัยวิเชียร ผู้อำนวยการโครงการส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ผู้บริหารและข้าราชการกระทรวงวัฒนธรรม กรมศิลปากร เฝ้าฯ รับเสด็จ

           นิทรรศการ Glass Plate Negatives: Circles of Centres เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ “ฟิล์มกระจกจดหมายเหตุ: หนึ่งพันภาพประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์ ครั้งที่ ๓” บอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์สยามในช่วงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผ่านภาพถ่ายฟิล์มกระจกอันทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ โดยท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน เป็นภัณฑารักษ์และผู้อำนวยการโครงการ ได้นำเสนอการตีความภาพถ่ายในมิติใหม่ ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจจาก Roland Barthes นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสผู้มีชื่อเสียงจากผลงาน Camera Lucida ที่กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างภาพถ่าย ความทรงจำ และความสูญเสีย โดยตั้งคำถามสำคัญว่า “เราจะมองภาพถ่ายด้วยสายตาใหม่ได้อย่างไร?”

           นิทรรศการฯ บันทึกช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงของสยามจากระบบ มณฑลแบบดั้งเดิม สู่รัฐชาติสมัยใหม่ที่มีการจัดวางเขตแดนและระบบราชการอย่างชัดเจน ท่ามกลางบริบทของการเมืองยุคล่าอาณานิคม ซึ่งเป็นช่วงเวลายุคทองของการขยายอำนาจของชาติตะวันตกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพถ่ายเหล่านี้จึงไม่เพียงเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ แต่ยังเป็นหน้าต่างที่เปิดให้เห็นวิธีคิด วิธีปกครอง และความเคลื่อนไหวในยุคแห่งการเปลี่ยนผ่าน ผู้ชมจะได้สัมผัสหลากหลายบทบาทของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งในฐานะผู้นำ ผู้ปกครอง ขณะทรงนำพาประเทศผ่านความสับสนของยุคเปลี่ยนผ่าน ภาพถ่ายเหล่านี้บันทึกพระราชกรณียกิจและการเสด็จประพาสหัวเมืองต่าง ๆ ตั้งแต่กรุงเทพฯ ประจวบคีรีขันธ์ สงขลา ไปจนถึงรัฐสุลต่านทางตอนใต้ เช่น ตรังกานู และพื้นที่อื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป ทุกภาพคือบทบันทึกของอัตลักษณ์ วัฒนธรรม และการปรับเปลี่ยนที่ค่อย ๆ เกิดขึ้น นิทรรศการ Glass Plate Negatives: Circles of Centres จึงเป็นมากกว่าการจัดแสดงภาพถ่าย หากแต่เป็นบทสนทนาเชิงปรัชญาและประวัติศาสตร์ ที่ชวนให้ผู้ชมได้สำรวจความเชื่อมโยงระหว่างอดีต ปัจจุบัน และตัวตนของผู้คน นิทรรศการฯ เปิดให้เข้าชมตั้งแต่วันที่ ๒๒ พฤษภาคม - ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๘ ณ ห้องนิทรรศการหลัก ชั้น ๙ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร