พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรในภูมิภาคต่าง ๆ ทรงประจักษ์ว่าราษฎรในชนบทประสบปัญหาอันเนื่องมาจากดินและน้ำ ประกอบกับการขาดความรู้ที่ถูกต้องในด้านการเกษตรกรรม ทั้งสองพระองค์ทรงค้นคิดพระราชทานโครงการแก้ปัญหาของราษฎรตลอดมา โดยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงสังเกตว่างานหัตถกรรมพื้นบ้านหลายประเภทที่เคยมีในท้องถิ่น เช่น งานจักสาน ทอผ้า แกะสลัก การทำเครื่องเงินเครื่องทอง และเครื่องปั้นดินเผา กำลังจะสูญหายเนื่องจากไม่มีการสืบต่อ จึงมีพระราชดำริว่า งานอันเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นและเป็นศิลปกรรมอันทรงคุณค่าเฉพาะของชาติไทยเหล่านั้น จะเป็นอาชีพเสริมอย่างดีแก่ครอบครัวของราษฎร เมื่อว่างจากการทำไร่ทำนา หลังเก็บเกี่ยวแล้ว หรืองานเกษตรกรรมไม่ได้ผล ทำให้ขาดแคลนรายได้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สนับสนุนงานหัตถศิลป์ที่ชาวบ้านมีอยู่แล้ว และใช้วัสดุในท้องถิ่น โดยจัดโครงการฝึกอบรมชาวบ้านให้มีความรู้ แล้วสร้างสรรค์ผลงานขึ้น ซึ่งพระองค์ได้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์และได้รับความร่วมมือจากส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง จากนั้นทรงนำผลงานของราษฎรออกเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น จนกระทั่งข้าราชบริพารและผู้มีจิตศรัทธาได้ทูลเกล้าฯ ถวายเงินโดยเสด็จพระราชกุศลเพื่อใช้จ่ายในกิจการดังกล่าว ต่อมาจึงขอพระราชทานให้จัดตั้งเป็นมูลนิธิเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๙ ชื่อ “มูลนิธิศิลปาชีพพิเศษ ในพระบรมราชินูปถัมภ์” และเปลี่ยนชื่อเป็น “มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ”

อ้างอิง :

(๑) คณะกรรมการจัดทำหนังสือจดหมายเหตุงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๕. จดหมายเหตุเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๕. ปทุมธานี : หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช, ๒๕๕๘.

(๒) คณะกรรมการฝ่ายจัดทำหนังสือจดหมายเหตุงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙. จดหมายเหตุงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙. กรุงเทพฯ : กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๖๑.

(๓) คณะอนุกรรมการจัดทำหนังสือจดหมายเหตุงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ. จดหมายเหตุเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗. กรุงเทพฯ : สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๔๘.

ผู้สนใจสามารถสืบค้นเอกสารจดหมายเหตุเพิ่มเติมได้ที่

หรือสนใจสั่งซื้อหนังสือออนไลน์ที่