วัดสองพี่น้อง ตั้งอยู่ที่ ต.แพรกศรีราชา อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท ไม่ปรากฏข้อมูลที่ระบุช่วงเวลาการสร้างที่แน่ชัด แต่มีตำนานท้องถิ่น กล่าวว่าวัดนี้สร้างก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยา เหตุจากเจ้าอ้ายพระยา เจ้ายี่พระยาและเจ้าสามพระยา เป็นพี่น้องแย่งชิงราชสมบัติกัน เจ้าอ้ายพระยาและเจ้ายี่พระยาสิ้นพระชนม์ทั้งคู่ เจ้าสามพระยาจึงได้ครองเมือง และสร้างปรางค์ถวายแก่เจ้าอ้ายพระยา และสร้างเจดีย์ถวายเจ้ายี่พระยา ตำนานนี้เป็นเพียงเรื่องเล่าพื้นบ้านสืบต่อกันมาเท่านั้น ไม่มีเอกสารทางประวัติศาสตร์ยืนยันแต่อย่างใด จากหลักฐานทางโบราณคดีที่พบกำหนดอายุการสร้างวัดนี้ในสมัยอยุธยาตอนต้น หรือราวพุทธศตวรรษที่ ๑๙-๒๐ และมีการใช้ประโยชน์พื้นที่วัด รวมทั้งการสร้างอาคารและส่วนประกอบอื่นๆ เรื่อยมาจนถึงพุทธศตวรรษที่ ๒๒ วัดจึงถูกทิ้งร้างไป และมีการกลับมาใช้พื้นที่วัดใหม่อีกครั้งในสมัยปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาเกี่ยวกับวัดนี้ไว้เมื่อครั้งเสด็จประพาสเมืองสรรคบุรี พ.ศ. ๒๔๔๔ ว่า “...วัดสองพี่น้องนั้นเห็นจะไม่ใช่สองคนพี่น้องสร้าง เปนวัดสองวัดติดกัน และเห็นกำแพงเหลื่อมกันอยู่...” และ “... วัดสองพี่น้องนั้นมีพระปรางค์เขมรยังดีอยู่ไม่ทลาย ในห้องปรางค์มีพระพุทธรูปซึ่งชำรุดตอนล่าง องค์หนึ่งตอนบนดี หน้าตาเปนพระชั้นนครไชยศรี บางทีจะชำรุดมาเก่าแล้วจึงเอาขึ้นไปซ่อนไว้เสียบนพระปรางค์ ตอนล่างก็เห็นจะก่อประกอบ ได้ให้ค้นดูหนักไม่พบๆ แต่พระชงฆ์ ๒ ข่างเปน พระแปลกดีมาก รูปนี้ไม่เคยเห็นใหญ่ถึงเท่านั้น ได้ให้ส่งไปกรุงเทพฯ อาการกิริยาที่สร้างวัดนี้เหมือนเมืองลพบุรีทุกอย่าง คือมีพระเจดีย์รูปต่างๆ รายรอบ ๒ รอบ แลพระปรางค์เฟืองตามมุม เป็นต้น วัดสองพี่น้องนั้นเห็นจะไม่ใช่สองพี่น้องสร้าง เปนวัดสองวัดติดกัน และกำแพงเหลื่อมกันอยู่ วัดเหล่านี้ไม่เก่าเหมือนวันพระมหาธาตุทั้งนั้น...” ภายในวัดมีสิ่งสำคัญ ได้แก่ ปรางค์เป็นประธาน ซึ่งมีเรือนธาตุที่ประดับซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นภายในซุ้ม มีระเบียบคดล้อมรอบปรางค์ และมีการประดิษฐานพระพุทธรูปตามแนวระเบียงคด ส่วนวิหารนั้นที่เหลือเพียงชั้นฐาน และยังมีเจดีย์ที่มีเรือนธาตุแปดเหลี่ยมซึ่งเป็นลักษณะเจดีย์ที่พบได้เมืองสรรคบุรี จากรูปทรงขององค์ปรางค์ในวัดสองพี่น้องนี้แสดงถึงอิทธิพลปรางค์ที่พบในแถบเมืองลพบุรี ซึ่งส่งผ่านวัฒนธรรมทะเลสาบเขมร และลวดลายปูนปั้นที่ประดับองค์ปรางค์ประธาน แสดงรูปแบบศิลปะที่ผสมผสานกันระหว่างอิทธิพลศิลปะสุโขทัยและอยุธยาตอนต้น อันอาจกำหนดอายุได้ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๐ กรมศิลปากร ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานวัดสองพี่น้องในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๕๒ ตอนที่ ๗๕ วันที่ ๘ มีนาคม ๒๔๗๘ โบราณวัตถุที่ได้จากงานขุดแต่งและบูรณะวัดสองพี่น้อง จะถูกคัดเลือกเพื่อจัดแสดงในนิทรรศการพิเศษ เรื่อง โบราณวัตถุที่ได้จากงานโบราณคดีในเขตจังหวัดชัยนาท ณ พิพิภัณฑสถานแห่งชาติ ชัยนาทมุนี เร็วๆ นี้ รอติดตามกันด้วยนะคะ

วัดพระยาแพรก วัดพระยาแพรก ตั้งอยู่ที่ ต.แพรกศรีราชา อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท ติดกับวัดพระบรมธาตุเมืองสรรคบุรี ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75 วันที่ 8 มีนาคม 2478 วัดนี้ไม่ปรากฏหลักฐานที่ระบุช่วงเวลาการสร้างที่ชัดเจน แต่พิจารณาจากรูปแบบสถาปัตยกรรมจัดเป็นศิลปกรรมในสมัยอยุธยาตอนต้น ภายในวัดประกอบด้วยเจดีย์และวิหาร ล้อมรอบด้วยกำแพงแก้ว วางตัวตามแนวแกนทิศตะวันออก-ตะวันตก วิหารเครื่องบนหักพังลง คงเหลือเพียงส่วนชั้นฐานเขียง ส่วนเจดีย์ประธานเป็นทรงแปดเหลี่ยม ซึ่งมีรูปแบบคล้ายคลึงกับเจดีย์แปดเหลี่ยมในเมืองสุพรรณบุรี อันอาจแสดงถึงความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันของเมืองสรรคบุรีและเมืองสุพรรณบุรี มีหลักฐานว่าในปี พ.ศ. ๒๔๔๔ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสเมืองสรรคบุรี ในคราวเททองหล่อพระพุทธชินราช ได้เสด็จฯ มาที่วัดพระยาแพรก แต่ก็ไม่ทรงบันทึกอะไรเกี่ยวกับโบราณสถานของวัดแห่งนี้ และเนื่องจากวัดพระยาแพรกเป็นวัดขนาดกลางที่ตั้งประชิดวัดมหาธาตุเมืองสรรคบุรีมาก นักวิชาการจึงสันนิษฐานว่า แต่เดิมพระสงฆ์ในวัดพระยาแพรกนี้อาจมีหน้าที่ดูแลวัดมหาธาตุเมืองสรรคบุรี เมื่อครั้งยังไม่มีภิกษุจำพรรษาก็เป็นได้ ในช่วงเดือนกันยายนที่จะถึงนี้ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชัยนาทมุนี จะคัดเลือกโบราณวัตถุที่ได้จากการขุดแต่งโบราณสถานวัดพระยาแพรกที่เก็บรักษาในคลังโบราณวัตถุ ออกร่วมจัดแสดงในนิทรรศการพิเศษ เรื่อง โบราณวัตถุที่ได้จากงานโบราณคดีในเขตจังหวัดชัยนาท รอติดตามกันต่อไปนะคะ ที่มา : 1. หนังสือ ประวัติศาสตร์ชัยนาท โดย ผศ.ดร.รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล 2. หนังสือปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่มที่ 8 กรมศิลปากร ภาพ : ปพนพัชร์ สุขเจริญศิริชัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชัยนาทมุนี