เมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ.2568 ที่ผ่านมาปรากฏข่าวที่เป็นความสูญเสียครั้งใหญ่ของชาวคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกทั่วโลก เมื่อสมเด็จพระสันตะปาปา ฟรานซิสสิ้นพระชนม์ และตอนนี้โลกได้มีพระสันตะปาปาองค์ใหม่แล้ว นั่นก็คือ สมเด็จพระสันตะปาปา เลโอที่ 14 ด้วยเหตุนี้ผู้เขียนจึงเกิดอยากศึกษาว่าศาสนาคริสต์ในภาคอีสานของประเทศไทยนั้น เข้ามาได้อย่างไร ใครคือผู้บุกเบิกนำทางในการมาเผยแผ่ศาสนา เนื่องจากชาวอีสานส่วนใหญ่นับถือศาสนาผีและพุทธศาสนา ซึ่งผู้เขียนพบข้อมูลที่กำลังเกิดข้อสงสัยดังกล่าวจากในหนังสือสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน จึงได้เรียบเรียงและสรุปเนื้อหาดังนี้

 

การเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในภาคอีสานและลาวเริ่มต้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ปี พ.ศ. 2424 โดยคณะมิชชันนารีโรมันคาทอลิก ผ่านการเผยแผ่ในกลุ่มชาวญวนและช่วยเหลือทาสจนสามารถตั้งชุมชนคริสต์ในหลายจังหวัด ต่อมาได้ขยายไปยังลาวริมฝั่งโขง จนมีการแยกสังฆมณฑลภาคอีสานและลาวออกจากส่วนกลาง และในปี พ.ศ. 2442 ได้มีการตั้งสังฆมณฑลที่นครพนม ก่อนจะยุบในปี พ.ศ. 2493 โดยโอนกลับสังกัดประเทศไทยและย้ายสังฆมณฑลลาวไปเวียงจันทร์

 

ผู้เริ่มเผยแผ่ศาสนาคริสต์ในภาคอีสานคือ บาทหลวงกองสตังต์ ยัง บัปติสต์ โปรดม และบาทหลวงฟรังซีส มารี ซาเวียร์ เกโก โดยตั้งมิสซังแรกที่บุ่งกระแทว จ.อุบลราชธานี ปี พ.ศ. 2424 ต่อมาได้ตั้งศูนย์เพิ่มเติมที่วัดคำเกิ้มและหนองแสง ซึ่งเป็นศูนย์กลางของสังฆมณฑลลาวและอีสานในเวลาต่อมา

 

สังฆราชองค์แรกคือ ยอเซฟ มารี กืออ๊าส (พ.ศ. 2442–2455) ต่อด้วยสังฆราชโปรดม (พ.ศ. 2456–2463) แล้วจึงเป็นสังฆราชอังเยโล มารี แกวง (พ.ศ. 2465–2486) และฮังรี อัลแบรต์ โทมิน (พ.ศ. 2487–2488) ซึ่งถูกสังหารในสงครามโลกครั้งที่ 2

 

หลังจากช่วงที่ไม่มีประมุขระยะหนึ่ง สังฆราชเกลาดิอุส บาเย ได้รับแต่งตั้งเป็นองค์ที่ 5 ในปี พ.ศ. 2490 จนถึงปี พ.ศ. 2493 ก่อนจะแยกสังฆมณฑลตามเขตประเทศ โดยลาวย้ายสังกัดไปเวียงจันทร์ ส่วนภาคอีสานกลับมาอยู่ในสังฆมณฑลแห่งประเทศไทย

 

พระศาสนจักรคาทอลิกภาคอีสานในประเทศไทย ได้แก่ อัครสังฆมณฑลท่าแร่–หนองแสง สังฆมณฑลนครราชสีมา สังฆมณฑลอุดรธานี และสังฆมณฑลอุบลราชธานี

 

ปัจจุบันศาสนาคริสต์ในภาคอีสานมีบทบาทในการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่น ควบคู่ไปกับการดำเนินชีวิตตามหลักความเชื่อทางศาสนา มีคริสตจักรและองค์กรคริสเตียนต่าง ๆ ที่ดำเนินงานด้านศาสนา การศึกษา การพัฒนาชุมชน และการช่วยเหลือสังคม โดยมีอัครสังฆมณฑลท่าแร่-หนองแสงเป็นศูนย์กลางสำคัญของคริสตชนนิกายโรมันคาทอลิกในภูมิภาคนี้