ปืนใหญ่โบราณ

ปืนใหญ่โบราณที่ตั้งอยู่ด้านหน้าศาลาว่าการกลาโหม แต่เดิมตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวัง มาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ตำแหน่งที่ตั้งของปืนใหญ่เหล่านี้มีหลายแห่งด้วยกัน ซึ่งในปัจจุบัน ด้านหน้าศาลาว่าการกลาโหม มีปืนใหญ่จัดแสดงอยู่จำนวนทั้งหมด 40 กระบอก มีอายุสมัยตั้งแต่อยุธยาตอนกลางจนถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยปืนใหญ่ที่เก่าแก่ที่สุด คือ ปืนใหญ่อัคนิรุท สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2167 ในสมัยอยุธยาตอนกลาง และปืนใหญ่ที่สวยที่สุด คือ ปืนใหญ่มารประไลย ที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 ซึ่งมีลวดลายที่สวยงามกว่าปืนใหญ่ทุกกระบอก ที่ตั้งอยู่ด้านหน้าอาคารในปัจจุบัน เนื่องจากมีการสลักลวดลายที่สวยงามกว่ากระบอกอื่นๆ

 

 

สมุดพกทหารอาสา

สมุดพกเล่มนี้ จัดพิมพ์ขึ้นปี พ.ศ. 2461 โดยเจ้าหน้าที่ล่ามจากกรมยุทธศาสตร์ทหารบก (ในขณะนั้น) เป็นผู้เรียบเรียงขึ้น และให้ผู้บังคับบัญชาทหารอาสาเป็นผู้แจกจ่ายให้แก่ทหารไทยกองอาสานำได้นำไปใช้ ภายในสมุดพก จะแบ่งเป็นช่องตารางคำภาษาไทย คำภาษาอังกฤษ และคำภาษาฝรั่งเศส และแบ่งออกเป็นหมวดต่างๆ เช่น เลข (จำนวนนับ) หรือคำสำหรับพูดและถามในเรือ เช่น ห้องนอนของฉันอยู่ที่ไหน เมื่อไหร่จะถึง เป็นต้น

 

 

ตราประทับพระคชสีห์

โบราณวัตถุที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ที่บ่งบอกได้ถึงสัญลักษณ์หรือความเป็นตัวแทนของกระทรวงกลาโหม ซึ่งประกอบด้วยตราจำนวน 3 ดวง คือ ตราพระคชสีห์ใหญ่ พระคชสีห์น้อย และพระคชสีห์เดินดง ที่จัดเก็บอยู่ในเตียบประดับมุกที่มีมาแต่เดิม ตราถือได้ว่าเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้แทนตัวหรือหน่วยงานเพื่อแสดงออกถึงตำแหน่งและอำนาจหน้าที่ซึ่งการใช้ตรามีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาและถูกใช้สืบต่อมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์

 

 

กลุ่มสมุดไทยดำ

กลุ่มสมุดไทยดำ จำนวนทั้งหมด 80 เล่ม อายุสมัยของสมุดไทยดำทั้งหมดนี้ เก่าที่สุดระบุปี จ.ศ. 1175 (พ.ศ. 2356) ซึ่งตรงกับสมัยรัชกาลที่ 2 และน่าจะมีอายุไปถึงช่วงสมัยต้นรัชกาลที่ 5 ภายในจดบันทึกเกี่ยวกับบัญชีไพร่พล ทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน ที่สังกัดและขึ้นตรงต่อเจ้านาย ขุนนาง และกรมกองต่างๆ โดยสมุดไทยดำทุกฉบับเป็นสมบัติของกรมเสมียนตรา กระทรวงกลาโหมมาแต่เดิม

 

 

ประติมากรรมปูนปั้นจอมพลและมหาอำมาตย์เอก ในสมัยรัชกาลที่ 5 ผู้ริเริ่มก่อตั้งอาคารโรงทหารหน้า

ประติมากรรมปูนปั้นลอยตัวขนาดเท่าตัวคนจริง ครึ่งตัว เขียนสี ของจอมพลและมหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เป็นรูปปั้นที่ท่านสั่งให้ช่างที่ประเทศอังกฤษทำขึ้น เพื่อเป็นที่ระลึกก่อนเดินทางกลับสยาม รูปปั้นท่านแต่งกายแบบสากล คือสวมเสื้อสูท คลุมทับเสื้อข้างใน และผ้าผูกคอหูกระต่าย (Bow tie) ด้านหน้าแกะสลักเขียนว่า CHIRM 1879 และด้านหลังมีการแกะสลักเขียนว่า D.B. RUCCIANI LONDON 1879 ซึ่งรูปปั้นนี้ ได้รับมอบจาก พลตรี สิทธา พิบูลย์รัชต์